Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić wrażenia podczas przeglądania witryny. Część plików cookies, które są sklasyfikowane jako niezbędne, są przechowywane w przeglądarce, ponieważ są konieczne do działania podstawowych funkcji witryny. Używamy również plików cookies stron trzecich, które pomagają nam analizować i zrozumieć, w jaki sposób korzystasz z tej witryny. Te pliki cookies będą przechowywane w przeglądarce tylko za Twoją zgodą. Możesz również z nich zrezygnować, ale rezygnacja z niektórych z tych plików może mieć wpływ na wygodę przeglądania. Klikając „Przejdź do serwisu” udzielasz zgody na przetwarzanie Twoich danych osobowych dotyczących Twojej aktywności na naszej stronie. Dane są zbierane w celach zgodnych z naszą polityką prywatności. Zgoda jest dobrowolna. Możesz jej odmówić lub ograniczyć jej zakres klikając w „Preferencje cookies”. W każdej chwili możesz modyfikować udzielone zgody w zakładce: polityki cookies — ustawienia cookies.
W każdej chwili możesz modyfikować udzielone zgody w zakładce: polityki cookies — ustawienia cookie
Przyczyniają się do użyteczności strony poprzez umożliwianie podstawowych funkcji takich jak nawigacja na stronie i dostęp do bezpiecznych obszarów strony internetowej. Strona internetowa nie może funkcjonować poprawnie bez tych ciasteczek.
Umożliwiają Serwisowi zapamiętanie informacji, które zmieniają wygląd lub funkcjonowanie Serwisu, np. preferowany język lub region w którym znajduje się Użytkownik.
Pomagają zrozumieć, w jaki sposób różni Użytkownicy Serwisu zachowują się na stronie, gromadząc i zgłaszając anonimowe informacje.
Marketingowe pliki cookie stosowane są w celu śledzenia użytkowników na stronach internetowych. Ich celem jest wyświetlanie reklam, które są istotne i interesujące dla poszczególnych Użytkowników, a tym samym bardziej cenne dla wydawców, reklamodawców i strony trzecie (np. Google, Facebook).
Zapewnij sobie spokój. Spełnij ustawowy obowiązek.
Zadbaj o dostępność cyfrową swojej Instytucji.
Razem z nami powiedz STOP cyfrowemu wykluczeniu.
Dwudziestego pierwszego czerwca 2024 roku, Prezydent RP podpisał ustawę o ochronie sygnalistów. Jej podstawę stanowią zapisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii z dnia 23 października 2019 r. Ustawa, choć kierowana głównie do pracowników, narzuca wdrażanie wewnętrznych procesów właścicielom firm. Dowiedz się, jakie zmiany systemowe czekają przedsiębiorstwa i kiedy wejdą one w życie.
Ustawa o ochronie sygnalistów jest aktem prawnym, mającym na celu zapewnienie ochrony osobom zgłaszającym nieprawidłowości w miejscu pracy. Sygnaliści, znani również jako whistleblowerzy, to osoby, które zgłaszają nadużycia, nieprawidłowości lub łamanie prawa. Często w ten sposób narażają się na poważne konsekwencje ze strony pracodawców lub innych podmiotów. Wprowadzenie ustawy ma na celu stworzenie bezpiecznego środowiska dla sygnalistów, aby mogli oni swobodnie zgłaszać nieprawidłowości bez obawy o odwet.
Jej główne cele obejmują:
W ramach ustawy ustalono m.in. definicję sygnalisty, procedury zgłaszania nieprawidłowości, sposoby ochrony przed represjami, a także sankcje za naruszenie nowych przepisów prawa. W przypadku krajów członkowskich UE, wprowadzenie tego typu regulacji wynika z konieczności implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
Sygnalista, znany również jako whistleblower, to osoba, która w dobrej wierze zgłasza nieprawidłowości, nadużycia lub łamanie prawa w organizacji, w której pracuje lub z którą współpracuje. W rozumieniu Ustawy może nim być osoba fizyczna, która informuje o działaniach lub zaniechaniach stanowiących naruszenie prawa, mających miejsce w kontekście zawodowym. Sygnalista może być pracownikiem, współpracownikiem, zleceniobiorcą, praktykantem, stażystą, a nawet osobą świadczącą usługi na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Aby być objętym ochroną prawną, należy spełnić następujące kryteria:
Ustawodawca przewiduje kilka jej form. Przede wszystkim sygnalista jest chroniony przed zwolnieniem z pracy, dyskryminacją, degradacją lub zmianami dotyczącymi jego stanowiska bądź zarobków. Ponadto, może liczyć na anonimowość i poufność, a także dochodzenia swoich praw w przypadku naruszenia przepisów ochrony, w tym możliwości zgłoszenia sprawy do odpowiednich organów nadzorczych lub sądów.
Sygnalista ma kilka możliwości zgłaszania nieprawidłowości, zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Ustawa określa procedury, które muszą być przestrzegane przy zgłaszaniu naruszeń.
Sygnalista może zgłaszać nieprawidłowości bezpośrednio w swojej organizacji, korzystając z wewnętrznych kanałów zgłoszeń, takich jak specjalne linie telefoniczne, adresy e-mail czy dedykowane platformy. Pracodawcy są zobowiązani do ustanowienia i promowania tych kanałów w sposób dostępny i bezpieczny dla pracowników.
Jeśli sygnalista uważa, że zgłoszenie wewnętrzne nie przyniesie oczekiwanych rezultatów lub obawia się represji, ma prawo zgłosić nieprawidłowości do odpowiednich organów zewnętrznych. Należy do nich m.in.: inspekcja pracy, prokuratura, a nawet media, o ile jest to uzasadnione.
W skrajnych przypadkach, gdy inne formy zgłoszeń zawiodły lub istnieje bezpośrednie zagrożenie dla interesu publicznego, sygnalista może zdecydować się na ujawnienie informacji publicznie, na przykład poprzez media lub organizacje pozarządowe.
Ustawa o ochronie sygnalistów ma wejść w życie z dniem 25 września 2024 zgodnie z harmonogramem przyjętym przez ustawodawcę. Data ta została ustalona po długotrwałym procesie legislacyjnym, który obejmował konsultacje społeczne, analizy prawne oraz dostosowanie przepisów do wymogów dyrektywy UE w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dyrektywa UE 2019/1937).
W związku z opóźnieniem (planowo przepisy miały wejść do życia w grudniu 2021 roku) część polskich pracodawców już wcześniej zaczęła opracowywać wewnętrzne procedury w
związku z ochroną sygnalistów. Obecnie ich wdrożenie jest już możliwe, gdyż wkrótce zacznie obowiązywać stosowna ustawa.
Ustalony termin uwzględnia konieczność zapewnienia przedsiębiorcom odpowiedniego czasu na dostosowanie swoich procedur wewnętrznych do nowych przepisów. Jest to kluczowe dla skutecznego wdrożenia ustawy i uniknięcia chaosu oraz niezgodności proceduralnych.
Przed wejściem w życie nowych regulacji prawnych ważne jest, aby zarówno przedsiębiorcy, jak i pracownicy mieli czas na zapoznanie się z przepisami oraz na odbycie odpowiednich szkoleń, które pozwolą im prawidłowo reagować na zgłoszenia sygnalistów. Ponadto, firmy muszą opracować jasne procedury zgłaszania nieprawidłowości. Obejmuje to stworzenie lub zaktualizowanie istniejących kanałów zgłaszania oraz zapewnienie ich dostępności dla wszystkich pracowników.
Zakres i szybkość wdrażania nowych procedur w dużej mierze będzie zależeć od wielkości przedsiębiorstwa. Te duże, z rozbudowanymi strukturami organizacyjnymi i międzynarodowymi oddziałami, mogą potrzebować więcej czasu. O wiele lepiej poradzą sobie małe i średnie przedsiębiorstwa, które mogą dodatkowo otrzymać wsparcie od organizacji branżowych, izb gospodarczych lub podmiotów partnerskich.
Największym jednak wyzwaniem będzie wdrożenie systemu zgłoszeniowego w firmach, które do tej pory nie miały go w ogóle. Wówczas tego typu przedsiębiorstwa muszą posiłkować się wsparciem zewnętrznych konsultantów oraz wyspecjalizowanych podmiotów z odpowiednim know-how.
Ustawa o ochronie sygnalistów nakłada na firmy szereg nowych obowiązków, mających na celu ochronę osób zgłaszających nieprawidłowości. Przedsiębiorstwa muszą wdrożyć odpowiednie procedury wewnętrzne, które zapewnią skuteczne funkcjonowanie mechanizmów zgłaszania oraz ochrony.
Obowiązki nałożone przez ustawę obejmują m.in.:
Firmy muszą stworzyć co najmniej jeden kanał wewnętrzny do zgłaszania nieprawidłowości. Może to być dedykowana linia telefoniczna, skrzynka mailowa lub system online. Kanały zgłoszeniowe muszą być łatwo dostępne, bezpieczne oraz zapewniać anonimowość zgłaszających. Przez dostępne należy również rozumieć, iż powinny one spełniać wymagania, jakie stawia przed nimi Ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Dotyczy to w szczególności podmiotów publicznych (np. urzędów, sądów, prokuratur, samorządów).
Procedury muszą obejmować szczegółowe instrukcje dotyczące sposobu zgłaszania nieprawidłowości, jak również dalszych kroków podejmowanych po zgłoszeniu.
Powinny być jasne i zrozumiałe dla wszystkich pracowników. Dlatego konieczne jest ich regularne komunikowanie oraz szkolenie personelu w tym zakresie.
Firmy są zobowiązane do ochrony sygnalistów przed wszelkimi działaniami odwetowymi, takimi jak zwolnienie, degradacja, zastraszanie, czy inne formy represji. Wewnętrzne systemy ochrony muszą obejmować mechanizmy zapewniające poufność oraz anonimowość zgłaszających.
Przedsiębiorstwa muszą monitorować zgłoszenia nieprawidłowości oraz podejmować odpowiednie działania w odpowiedzi na zgłoszenia. Firmy są zobowiązane do prowadzenia rejestru zgłoszeń oraz do raportowania odpowiednim organom nadzorczym o podejmowanych działaniach i wynikach postępowań.
Wszystkie firmy muszą regularnie szkolić swoich pracowników na temat nowych procedur, praw i obowiązków wynikających z ustawy. Szkolenia mają na celu zwiększenie świadomości pracowników na temat korzyści płynących z systemów zgłaszania nieprawidłowości oraz ochrony sygnalistów.
Nieprzestrzeganie przepisów ustawy o ochronie sygnalistów może skutkować poważnymi konsekwencjami dla przedsiębiorstw, w tym karami finansowymi, ograniczeniem, a nawet pozbawieniem wolności.
Przykładowo:
“Kto, chcąc, aby inna osoba nie dokonała zgłoszenia, uniemożliwia jej to lub istotnie utrudnia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jeżeli sprawca czynu ww. stosuje wobec innej osoby przemoc, groźbę bezprawną lub podstęp, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”.
Ustawa o ochronie sygnalistów wprowadza szereg zmian, które ingerują bezpośrednio w struktury przedsiębiorstw. Jeśli posiadasz firmę, musisz wiedzieć, że masz zaledwie kilka miesięcy na wdrożenie zmian i implementację odpowiednich rozwiązań.
Zdajemy sobie sprawę, jak trudno może to być z perspektywy wielu przedsiębiorstw, dlatego oferujemy usługi wdrożeniowe systemu whistleblowing. Korzystając z naszych rozwiązań otrzymują Państwo wsparcie w obsłudze zgłaszania naruszeń prawa w związku z Ustawą o ochronie sygnalistów. Oferujemy przystępne pakiety, pozwalające w kompleksowy sposób realizować obowiązki wynikające z dyrektywy.
Więcej informacji na temat pakietów i wsparcia wdrożeniowego znajdziesz na: https://forsignals.eu/
Oferujemy bezpieczne i kompleksowe narzędzie spełniające wymagania ustawy z dnia 14 czerwca 2024 roku o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Zostało ono zaprojektowane przez specjalistów ds. dostępności cyfrowej, a więc spełnia również wymogi Ustawy o dostępności cyfrowej strony internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych z dnia 4 kwietnia 2019 r. oraz Ustawy o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 r. (RODO).
Jeśli masz więcej pytań, zachęcamy do kontaktu z naszymi konsultantami!
Mamy jedyne w Polsce, dedykowane Biuro Obsługi Klienta, ze specjalistami ds. dostępności cyfrowej, dla podmiotów publicznych, które z nami współpracują.
