Co to jest dostępność w internecie i dlaczego jest ważna?

Projektanci i deweloperzy odpowiedzialni za tworzenie usług i produktów cyfrowych zwykle zwracają uwagę na funkcjonalność oraz design w ujęciu ogólnym, dostosowanym do większości użytkowników. Istnieją jednak osoby z niepełnosprawnościami i ograniczeniami poznawczymi, które nie mogą korzystać z wielu witryn i aplikacji ze względu na problemy z dostępnością. Wówczas stają się one wykluczone cyfrowo i nie mogą korzystać z wielu rozwiązań technologicznych. Z myślą o takich osobach stworzono standardy dostępności w internecie. Dowiedz się więcej na ich temat oraz odkryj, jak stworzyć stronę internetową dostępną dla wszystkich użytkowników.

Co to jest dostępność cyfrowa?

Dostępność cyfrowa to szereg procesów, dzięki którym produkty cyfrowe (np. strony internetowe czy aplikacje mobilne) są możliwe do użytkowania przez wszystkich odbiorców. Mowa tutaj również o osobach posiadających specjalne potrzeby oraz ograniczenia poznawcze z powodów chorób, dolegliwości lub niepełnosprawności.

Fundamentem dostępności cyfrowej jest zaprojektowanie środowiska digitalowego w taki sposób, aby nawigowanie po nim było łatwe i przejrzyste, a przyswajanie treści mogło odbywać się za pomocą wielu zmysłów. Obejmuje ono takie rozwiązania, jak m.in.: napisy do filmów, możliwość obsługi witryny lub aplikacji głosem, dodatkowe opcje zwiększania lub zmniejszania kontrastu.

Najczęściej o dostępności mowa w stosunku do stron internetowych, których każdy element, włącznie z kodem, interfejsem oraz treściami, powinien być przystosowany pod kątem odbiorczym. Aby móc dokonać tego w skali krajowej, rząd wdrożył Ustawę o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Zawiera ona regulacje i normy, które dotyczą tworzenia aplikacji, witryn oraz narzędzi. Opierając się one o międzynarodowy standard WCAG, które obecnie obowiązuje w ramach wersji 2.1 wprowadzonej 5 czerwca 2018 roku.

Standard WCAG 2.1

Normy WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to międzynarodowe standardy techniczne w zakresie dostępności aplikacji oraz witryn internetowych. Stanowią one zbiór dobrych praktyk oraz wskazówek, jak tworzyć dostępne środowiska. Mogą z nich korzystać webmasterzy, projektanci, informatycy, ale również twórcy treści – graficy czy autorzy szkoleń e-learningowych.

WCAG 2.1 opiera się na czterech zasadach:

• postrzegalności;
• funkcjonalności;
• zrozumiałości;
• kompatybilności.

W ramach nich tworzone są środowiska i narzędzia cyfrowe, które pozwalają m.in. na poznanie zawartości treści bez widzenia jej czy też korzystanie z witryny jedynie za pomocą klawiatury. Wszelkie szczegóły poszczególnych procesów zawarte są w stosownej ustawie oraz na oficjalnych stronach rządowych.

Wdrożenie standardu WCAG 2.1 ma pomóc w walce z wykluczeniem cyfrowym z wielu względów. Najbardziej dotknięci tym zjawiskiem są seniorzy, osoby z dysfunkcjami wzroku, zaburzeniami słuchu, niepełnosprawnościami intelektualnymi. Dotyczy to zarówno cierpiących na choroby genetyczne i przewlekłe, jak i czasowo ograniczonych ze względu np. na wypadek.

Postrzegalności

W ramach tej zasady twórcy rozwiązań cyfrowych powinni sprawić, aby z ich produktu lub usługi można było korzystać za pomocą wszystkich zmysłów. Oznacza to uwzględnienie m.in.:

• alternatywnych opisów do zdjęć i grafik, które pozwalają na przedstawienie ich treści osobom niewidomym i niedowidzącym;
• napisów i audiodeskrypcji do filmów dla niesłyszących;
• responsywności, czyli automatycznego dostosowywania się widoku do szerokości ekranu urządzenia użytkownika;
• logicznej struktury treści (używania nagłówków, tytułów, dzielenia tekstu na akapity).

Funkcjonalności

Dobrze zaprojektowany produkt cyfrowy może być obsługiwany na różnych urządzeniach, za pomocą dowolnego oprogramowania czy sprzętu. Choć wiele z nas przyzwyczajonych jest do korzystania z typowej konfiguracji klawiatury, myszki i ekranu, istnieją osoby, które nie mogą z tych czy innych powodów używać wszystkich urządzeń. Dla nich dedykowane są rozwiązania w postaci m.in.:

• opcji wstrzymywania, zatrzymywania oraz wznawiania treści w dowolnym momencie;
• możliwości obsługi za pomocą wybranego urządzenia wyjściowego (np. tylko klawiatury);
• unikania złożonych komend i gestów na rzecz alternatywnych i prostszych funkcji;
• tworzenia treści w przystępny, czytelny i transparentny sposób.

Zrozumiałości

Treści dostępne na witrynach i w aplikacjach internetowych powinny być również na tyle klarowne, aby każdy użytkownik zrozumiał intencje autora. W ten sposób można uniknąć błędów, nieporozumień, a także sytuacji, w których odbiorca będzie musiał zrezygnować z korzystania – czytania, oglądania lub użytkowania. Dlatego treści muszą być m.in.:

• napisane prostym językiem, który wyklucza żargon lub słownictwo urzędowe;
• doprecyzowane pod kątem skrótów, akronimów lub definicji pojęć;
• pozbawione trudnych słów i wyrażeń;
• spójne pod względem wizualnym z resztą podstron i komunikatów.

Kompatybilności

Dobrej jakości dostępne materiały i produkty cyfrowe są kompatybilne z różnym oprogramowaniem i żaden użytkownik nie powinien mieć problemu z ich obsługą. Dlatego ich autorzy powinni w sposób szczególny zadbać o m.in.:

• prawidłowy kod, zgodny ze standardem sieciowym HTML;
• możliwość uruchomienia aplikacji lub strony na urządzeniach, takich jak czytniki ekranu dla niewidomych i niedowidzących;
• ułatwiony dostęp dla osób korzystających ze wsparcia informującego o statusie lub stanie procesów;
• wyświetlanie komunikatów i okien modalnych dla wszystkich użytkowników.

Dlaczego Twoja strona internetowa musi być dostępna?

Dostępność cyfrowa w Polsce i na świecie wciąż jest problemem dla wielu osób. Szacuje się, że nawet 20% populacji posiada jakąś niepełnosprawność. Wiele z tych osób porzuca strony i aplikacje, przestając z nich korzystać ze względu na utrudniony odbiór treści. W ten sposób tworzone jest wykluczenie cyfrowe, które obejmuje swoim działaniem nie tylko osoby z niepełnosprawnością, ale również starsze.

Dostępna Polska to inicjatywa, w ramach której różnego rodzaju podmioty mogą zadbać o swoje witryny i aplikacje, rozszerzając zakres ich funkcjonowania o dodatkowe opcje i udogodnienia. Projektem powinny zainteresować się w szczególności podmioty publiczne, które są ustawowo zobowiązane do przestrzegania norm WCAG. W przeciwnym razie mogą zostać na nie nałożone kary finansowe dochodzące do 10 tysięcy złotych.

Mimo iż firmy i przedsiębiorstwa prywatne nie są w żadnym stopniu zobligowane do tego, aby wdrażać zasady dostępności, one również powinny zainteresować się tym przedsięwzięciem. Przemawia za tym moralny obowiązek każdego z nas, który każe pomagać wykluczonym cyfrowo oraz chcącym funkcjonować normalnie. Zwiększanie dostępności stron oraz aplikacji działa również na korzyść wcześniej wspomnianych podmiotów z innych względów. Należy do nich m.in.:

• podniesienie poziomu świadczonych usług – prace mające na celu polepszenie dostępności zwiększają również potencjał witryny lub aplikacji o dodatkowe opcje i funkcje;
• zwiększenie liczby aktywnych użytkowników – otwierając się na osoby ograniczone przez niepełnosprawności zyskujemy dostęp do nowego grona odbiorców;
• budowanie wizerunku firmy odpowiedzialnej społecznie – ważne dla wszystkich podmiotów działających w porozumieniu z jednostkami państwowymi oraz świadczących usługi wymagające wysokiego stopnia profesjonalizmu;
• przygotowanie firmy na zmiany ustawodawcze – obecnie przedsiębiorstwa prywatne nie są karane za brak dostępności, lecz z czasem ma się to zmienić (już teraz trwają prace nad wdrożeniem do prawa krajowego Europejskiego Aktu Dostępności – European Accessibility Act).

Dobrze zaprojektowane rozwiązania z zakresu dostępności pozwalają osobom z niepełnosprawnościami na normalny dostęp do informacji, bankowości elektronicznej, zakupów oraz innych usług online. W ten sposób zwiększa się potencjał witryn i aplikacji dla pozostałych użytkowników, gdyż stają się one funkcjonalne i przejrzyste w nawigowaniu. Ponadto, tego typu przedsięwzięcia stanowią dowód o ogromnej świadomości firm i przedsiębiorstw, które patrzą w przyszłość.

W ramach prac dla naszych Klientów przeprowadzamy audyty dostępności cyfrowej, wdrożenia standardu WCAG, tworzymy witryny internetowe zgodne z RODO i zawierające Deklarację Dostępności, a także sprawujemy opiekę autorską i doradztwo techniczne oraz organizujemy szkolenia ze standardu WCAG 2.1.

Zaufało nam już mnóstwo podmiotów w tym m.in.:

• Sąd Apelacyjny w Warszawie;
• Miasto Otwock;
• Polski Związek Sportowy WUSHU;
• Centrum Zakupów dla Sądownictwa IGB;
• Prokuratoria Generalna RP.

Jeżeli chcesz dołączyć do grona marek, które cieszą się dostępnością swoich produktów cyfrowych w sieci, skontaktuj się z nami! Dostępna Polska to przedsięwzięcie realizowane przez agencję marketingową 4 REAL. W ramach niego tworzymy cyfrowe środowiska przyjazne każdemu użytkownikowi.