Raport o stanie dostępności cyfrowej
Działalność stron internetowych oraz aplikacji udostępnianych przez instytucje publiczne regulują przepisy prawa. W dobie powszechnej dostępności do kanałów elektronicznych Unia Europejska wprowadziła dyrektywy przeciwdziałające dyskryminacji i efektowi wykluczenia cyfrowego.
WCAG 2.1 (Web Content Accessibility Guidelines) to zbiór zasad dotyczących budowania witryn publicznych. Portale muszą gwarantować czytelność i dostępność użytkownikom z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Jak to wygląda w praktyce?
Aspekty prawne związane z dostępnością cyfrową
Dyrektywy Unii Europejskiej znalazły odzwierciedlenie w Ustawie z 4 kwietnia 2019 roku o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych (Dz. U. 2019 poz. 848). Ustawa ta nakłada również na Ministra właściwego ds. informatyzacji obowiązek corocznego monitoringu stanu dostępności cyfrowej.
Zapewnienie dostępności cyfrowej jest obowiązkiem prawnym w całej Unii Europejskiej. W Polsce w 2020 roku po raz pierwszy sporządzono raport z kontroli 835 stron internetowych podmiotów publicznych. Portale zostały wybrane zgodnie z zasadami wskazanymi w Dyrektywie 2016/2102 w sprawie dostępności stron internetowych i mobilnych aplikacji organów sektora publicznego.
Można założyć, że w dzisiejszych czasach instytucje publiczne nie powinny mieć problemu z prezentacją informacji dla wszystkich użytkowników. W końcu zmiany w prawie czy zalecenia władz dotyczą całego społeczeństwa i każdy powinien mieć do nich dostęp. Minęło sporo czasu od wprowadzenia przepisów, a organy reprezentujące państwo powinny być przykładem dla pozostałych organizacji. Rzeczywistość pokazuje, że jest jeszcze dużo do zrobienia w zakresie dostępności.
Wyniki raportu kontroli stron internetowych: 29.285 błędów!
Raport dostępności cyfrowej wśród badanej grupy uwypuklił wiele nieprawidłowości. Wśród przeanalizowanych stron, żadna nie była w 100% zgodna z badanymi kryteriami wytycznych dla dostępności treści internetowych (WCAG) 2.1.
Uśredniając: na każdej witrynie wykryto 35 błędów, a łącznie zidentyfikowano ich 29.285. Sklasyfikowano je w kategoriach zgodnych z podziałem stosowanym w standardzie WCAG:
- Postrzegalność,
- Funkcjonalność,
- Zrozumiałość,
- Kompatybilność.
Analizując wyniki badania można stwierdzić, iż ponad połowa badanych portali (55,3%) nie posiadała obowiązkowej „deklaracji dostępności”.
Polskie prawo wymaga, aby od 31.03.2020 roku taki dokument znalazł się na stronie podmiotu publicznego. Wśród zamieszczonych deklaracji jedynie 177 spełniało warunki techniczne dotyczące publikacji tego dokumentu. Oznacza to, że spośród 835 badanych witryn internetowych jedynie 22,2% posiadało deklarację dostępności zgodną z warunkami technicznymi.
Kto podlega zasadom WCAG 2.1?
W ustawie znajduje się zakres obowiązków, jakie nakłada ona na podmioty publiczne.
Przede wszystkim są to:
- jednostki sektora finansów publicznych;
- państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej;
- osoby prawne finansowane z budżetu, utworzone w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym.
Wnioski z raportu kontroli dostępności cyfrowej
Konieczne jest prowadzenie działań szkoleniowych i informacyjnych w instytucjach publicznych, dotyczących budowania dostępności cyfrowej.
W wykazie stron internetowych należących do podmiotów publicznych znajduje się 69527 witryn, co oznacza, że każda z nich musi przestrzegać ustawy o dostępności. Jeżeli nie będzie tego robić, Minister cyfryzacji może nałożyć karę pieniężną.
Rodzaje kar nałożonych na strony nieprzestrzegające zasad dostępności cyfrowej:
- do 10.000 zł dla podmiotu, który w sposób nieuzasadniony i uporczywy nie wywiązuje się z obowiązkowych usprawnień;
- do 5.000 zł dla podmiotu, który nie sporządza i nie opublikuje deklaracji dostępności;
- do 5.000 zł za opublikowanie deklaracji, która nie spełnia standardów WCAG.
Powinniśmy jednak pamiętać, że intencją nie jest karanie niedostosowanych stron. Ważni są ludzie, którzy chcą korzystać z funkcjonalności witryn publicznych. Dlatego należy dążyć do poprawy jakości stron, by spełniały wszystkie wymogi.
Raport o stanie dostępności cyfrowej nie zakończył się pomyślnie. Można uznać, że witryny organizacji publicznych nie są przystosowane do wymogów, jakie stawia WCAG 2.1. Czy rząd powinien podjąć jakieś inne niż obowiązujące prawo kroki, zapisane w nim przepisy i zaplanowana seria audytów? Wniosek wydaje się inny: wprowadzanie dostępności trwa i choć idzie ku lepszemu, to przed nami jeszcze długa droga. Przyjazne środowisko sprawi, że więcej osób zyska taką możliwość. Być może jeszcze więcej z nich poczuje chęć, aby załatwić sprawy urzędowe zdalnie przez internet, co wszystkim ułatwi życie i przyspieszy ich realizację. Raport dobitnie pokazał, że jest wiele do zrobienia, aby wprowadzić dostępność cyfrową na przynajmniej podstawowym poziomie. W naszej agencji zrealizowaliśmy dziesiątki stron dla podmiotów publicznych, a nasi specjaliści doskonale wiedzą, jak sprawnie zoptymalizować witrynę pod wymagania WCAG 2.1. Jeśli potrzebujesz wdrożyć wytyczne z Ustawy, skontaktuj się z nami.